عزت نفس و زندگی آگاهانه

عزت نفس و زندگی آگاهانه بر آن

عزت نفس از عوامل بسیار تاثیر گذار در کیفیت زندگی ما و یکی از عوامل اساسی موفقیت در زندگی است.

در این سری مطالب قصد داریم که بر اساس کتاب روانشناسی عزت نفس نوشته ی ناتانائیل برندن در مورد 6 رکن عزت نفس مطالبی را با شما در میان بگذاریمو

این مطالب به صورت سریالی بوده و در هر مطلب به یک رکن از ارکان مهم عزت نفس می پردازیم.

 

زندگی آگاهانه نخستین رکن عزت نفس 

آگاهی  مهم ترین ابزار بقا برای انسان است، کسی که از زندگی و محیط اطراف خود آگاهی داشته باشد می تواند بهتر زندگی کند.اگر انسان در زندگی روزانه ی خود از سطح معنی از آگاهی استفاده نکند و گوش به زنگ فرصت ها و تهدید ها نباشد، باور خودتوانمندی و عزت نفس خود را از دست می دهد.

 

منظور از آگاهی در این جا چیست؟

منظور از آگاهی در این مقاله یعنی توجه به واقعیت های موجود در زندگی، یعنی بر اساس آن چیزی که می بینیم عمل کنیم

زندگی آگاهانه یعنی توجه داشتن به همه ی آن چیز هایی که روی اعمال، ارزش ها و هدف هایمان اثر می گذارد.

یعنی من به عنوان انسانی ارزشمند که لایق زندگی خوب هستم به واقعیت ها و نشانه های اطرافم آگاه باشم و آن ها را با دقت بررسی کنم. 

 

برای مثال اگر شرایط زیر برایتان آشنا است ممکن است زندگی آگاهانه نداشته باشید:

• اگر می دانم که رفتاری برای سلامتی من مضر است و اما همچنان به آن رفتار ادامه می دهم من زندگی آگاهانه ندارم 
•  اگر می دانم کسب و کارم در بخشی دچار مشکل است اما برای رفع آن مشکل کاری انجام نمی دهم 
• اگر می دانم در زندگی زناشویی ام همسرم به توجه بیشتری نیاز دارد اما برای رفع نیاز های او کاری نمی کنم 
• اگر می دانم عادات غذایی ام مر سر انجام بیمار می کند اما برای اصلاح آن کاری انجام نمی دهم 

 

چطور بر اساس زندگی آگاهانه رفتار کنیم؟

زندگی آگاهانه یعنی به آن چه می دانیم عمل کنیم. در زندگی آگاهانه از چیزی را می دانیم و به آن عمل نمی کنیم به شدت عزت نفسمان را مورد سرکوب قرار می دهیم.

برای مثال من می دانم رفتاری که روز گذشته در محل کار با همکارم داشته ام اشتباه است، اما برای رفع اشتباه خود و معذرت خواهی کردن کاری انجام نمی دهم 

این نوع رفتار خلاف زندگی آگاهانه است و عزت نفس ما را سرکوب می کند. 

یا دانش آموزی که می داند باید برای امتحان درس بخواند اما این کار را نمی کند، یعنی با علم به این که می داند باید این کار را انجام دهد، دست به اقدام نمی زند و این موجب می شود کمی عزت نفس خودش را مورد سرکوب قرار دهد.

یا مثال بهتر افراد زیادی هستند که کتاب های خودیاری و مثبت اندیشی می خوانند اما به آن ها عمل نمی کنند، این رفتار موجب می شود عزت نفس آن ها تحت تاثیر رفتار غلط کاهش یابد.

 

مسئولیت پذیری و زندگی آگاهانه 

اگر بخواهیم زندگی آگاهانه داشته باشیم باید مسئولیت تمام و کمال زندگی خودمان را به عهده بگیریم، یعنی در زندگی آگاهانه باید هم به واقعیت های دنیای درون خودمان مانند نیاز هایمان،احساساتمان و خواسته هایمان اهمیت قائل شویم و نسبت به آن ها احساس مسئولیت کنیم و هم باید در مورد واقعیت های بیرونی زندگی توجه نشان دهیم. 

در نزدگی آگاهانه ما باید نسبت به حقایق احساس مسئولیت کنیم. برای مثال احتمالا شما هم افراد زیادی را دیده اید که در زندگی خود حقایق را نمی بینند

فردی را فرض کنید که پدر یک خانواده است و این فرد مستاجر است و به تازگی مبلغ پس انداز این خانواده به حدی رسیده که بتوانند با یک وام مسکن برای خودشان آپارتمانی تهیه کنند اما پدر خانواده چون به حقایق بیرونی زندگی توجه ندارد و زندگی آگاهانه ندارد پول پس انداز را برمی دارد و با آن ماشین سواری اش را عوض می کند.

 

توجه به اعتیاد ها :

یکی از جالب ترین قسمت ها زندگی آگاهانه توجه ما به اعتیادهایمان است 

البته این جا منظورمان از اعتیاد فقط اعتیاد به مواد مخدر نیست، که البته توجه به اعتیاد ها همه ی نوع اعتیاد ها را شامل
می شود.

توجه به اعتیاد ها به ما کمک می کند که زندگی آگاهانه را با دقت بیشتری پیش بگیریم.

ابتدا می خواهیم در مورد روند اعتیاد ها صحبت کنیم و در اینجا به دنبال روند فیزولوژیک یا روانی اعتیاد نیستیم و مورد بحث ما نیست، فقط در مورد آگاهی و زندگی آگاهانه صحبت می کنیم. 

یکی از لازمه های اعتیاد این است که در های آگاهی را به روی خودمان می بنیدم.برای مثال شخصی که می داند در شراکتی قرار دارد که در این شراکت هم از نظر مالی ضرر می کند و هم عزت نفس خودش را از دست می دهد اما باز هم تن به ادامه دادن آن شراکت می زند.

یا فردی که در رابطه ای قرار دارد که در آن را بطه مدام شان و منزلت و عزت نفس شخص از بین برده می شود اما باز هم تن به ادامه دادن رابطه می دهد، به نظرتان چرا؟

یکی از لازمه های اعتیاد این است که درهای آگاهی را به روی خومان ببنیدم، مثلا فردی که به خاطر اضطراب زیاد الکل مصرف می کند تا آرامش پیدا کند.

در ابتدا کمی با مصرف الکل آرامش پیدا می کند اما مشکل از جایی شروع می شود که مدام باید به مدار دوز های مصرفی خود بیافزاید و سرانجام مصرف الکل هم برایش می شود اضطراب.

این فرد از اضطراب و استرس فرار کرده و در های آگاهای را به روی خودش بسته است، یادمان باشد زندگی آگاهانه قرار نیست همیشه خوب و خوش و شیرین باشد 

گاهی باید با تمام وجود با تمام استرس ها و کمبود ها و کاستی های خودمان رو برو شویم تا بتوانیم آن ها را بهبود ببخشیم. 

افراد معتاد غالبا از توجه به  مشکلات بیرونی و درونی فرار می کنند و این باعث می شود به انواع اعتیاد پناه ببرند.

توجه به اعتیاد ها و رفتار های تکراری در زندگی، به ما کمک می کند که بدانیم در کدام قیسمت ها از زندگی مان نیاز داریم تا بیشتر وقت صرف کنیم و آن مسائل و مشکلات را حل کنیم.

اعتیاد حاصل زندگی آگاهانه نیست، زیرا فردی که می داند مواد مخدر یا رابطه های ناسالم به روح و جسم او خدشه وارد
می کنند، وارد این زمین های بازی نمی شود 

فردی که وارد این زمین بازی می شود ابتدا از زندگی آگاهانه دور می شود، یعنی مدام انکار می کند که در قسمتی از زندگی مشگلی دارد که باید به صورت آگاهانه با آن ها روبرو شود و یکی از این مشکلات اعتیاد است که باید به صورت اگاهانه با  آن روبرو شوند و به درمان بپردازند.

 

 

ویژگی زندگی آگاهانه :

در این قسمت برخی از ویژگی های افرادی که زندگی آگاهانه دارند را آورده ایم، البته این لیست کامل نیست 

• ذهن پویا و فعال داشتن 
• توجه به لحظه ی حال
• هماهنگی رفتار و اهداف 
• پذیرای دانش جدید بودن 

ذهن پویا و فعال داشتن:

افرادی که زندگی آگاهانه دارند، خودشان هستند که برای زندگی شان تصمیم می گیرند و قدرت انتخاب دارند و منفعل نیستند که جریان زندگی آن ها را به هرجایی ببرد.

آن ها انتخاب های خودشان را انجام می دهند و رفتار فعار دارند، یعنی خودشان را مسئول موفقیت ها و شکست ها در زندگی می دانند و دیگران را سرزنش نمی کنند و اجازه نمی دهند دیگران برای آن ها تصمیم بگیرد

 

توجه به لحظه ی حال:

زندگی آگاهانه داشتن یعنی در زمان حال زندگی کنیم،یعنی اگر در حال نوشیدن چای هستیم، از نوشیدن چای لذت ببریم یا اگر در حال گوش دادن به صحبت های همکار یا مشتری مان هستیم به صورت کامل به صحبت های او گوش دهیم و آگاهانه حاضر باشیم.

زندگی در لحظه ی حال یعنی در دم زندگی کردن، یعنی نقد بازی کردن،اگر داریم کتاب می خوانیم آن را با توجه کامل بخوانیم.
در زمان نوشتن این مقاله در دفتر کارم یکی از دوستان من به نام “علی” از دفتر رفت و با ما خداحافظی کرد تا راهی خانه شود، بعد از نیم ساعت صدای زنگ دفتر را شنیدیم و در را باز کردیم، کسی که پشت در بود علی آقا بود که رفته بود و بعد از مدتی متوجه نبودن گوشی اش شد، آمد بالا و یک لیوان آب خورد و بعد گفت که رفتم و وسط راه متوجه شدم که موبایلم نیست، موبایلش را برداشت و بعد رفت آبدارخانه و بعد هم خداحافظی کرد.

من همچنان مشغول بررسی و تحلیل سایت بودم که متوجه صدای زنگ موبایل شدم، بعد از گشتن متوجه شدم صدا از آبدارخانه می آید، بله احتمالا درست حدس زدید، علی آقا گوشی اش را باز هم جا گذاشته بود.

این یعنی زندگی در لحظه ی حال، در دم زیستن. 

 

هماهنگی رفتار و اهداف

احتمالا شما هم افرادی را دیده اید که وقتی حرف از اهدافشان می زنند بسیار زیبا صحبت می کنند و اهداف عالی و بلند بالایی دارند، اما وقتی به عمل های آن ها نگاه می کنی متوجه یک تناقض می شوی. می بینیم که اهدافشان با اعمالشان هماهنگی ندارد. یعنی هدفی را برای خود تعیین می کنند اما کارها و اقداماتی که انجام می دهند آن ها را به اهدافشان
نمی رساند و در جهت رسیدن به هدف حرکت نمی کنند و خودشان هم متوجه نیستند، در زندگی آگاهانه افراد می دانند به کجا می خواهند بروند و می دانند که آیا همین حالا در حال نزدیک شدن یا دورشدن از اهدافشان هستند.

 

پذیرای دانش جدید بودن

اگر امروز هم با راه حل های ده سال گذشته بخواهیم به حل کردن مسائل خودمان بپردازیم و پذیرای دانش جدید نباشیم فکر می کنید چطور می شود؟

مثلا هنوز فردی برای استفاده از اینترنت به کافی نت مراجعه کند، یا برای پرداخت فیش های آب و برق هنوز هم به بانک مراجعه کند.

می بینید که چقدر بیهوده به نظر می رسد؟

افرادی که زندگی آگاهانه دارند مدام به دنبال یادگیری دانش ها و مهارت ها و باور های جدید هستن. البته در اینجا منظور ما از افزایش دانش، مراجعه به دانشگاه و شرکت در یک مقطع بالاتر نیست، هرچند این مورد هم خوب است اما منظور ما از دانش پذیر بودن این است که افراد مدام به دنبال ارتقا سطح اطلاعات و عملکرد های خودشان باشند و مطالعه ی مستمر داشته باشند یا در کلاس های افزایش مهارت شرکت کنند. 

اگر ذهن و قلب خودمان را برروی دانش جدید نگشاییم اقدام آگاهانه ای انجام نداده ایم و این طرز برخورد ما را از رشد و تعالی باز می دارد.

 

در مقالات دیگر بیشتر به عزت نفس خواهیم پرداخت، لطفا نظر خودتان  یا مثال هایی که فکر می کنید مناسب است را در مورد مطلب عزت نفس و زندگی آگاهانه برای ما بنویسید.