کمال گرایی چیست؟

کمال گرایی موضوع بسیار مهمی است که اگر آن را درست درک نکرده باشید، می تواند یک مانع بزرگ در مسیر زندگی ما باشد. کمال گرایی دو نوع دارد: کمال گرایی مثبت و کمال گرایی منفی (کامل گرایی).

تعریف کمال گرایی در ویکی پدیا

کمال گرایی مثبت همان طور که از اسمش مشخص است، مشکلی ندارد. می توان آن را این طور تعریف کرد که در کامل گرایی مثبت فرد انتظار دارد که به سوی کمال پیش برود و در نهایت کارهای ارزشمندی را ارائه کند، اما به این صورت نیست که فرد از همان ابتدا انتظار کامل بودن داشته باشد، درست بر خلاف کمال گرایی منفی (کامل گرایی) که فرد از همان ابتدا می خواهد کامل باشد.

می توان افراد بزرگی را در تاریخ نام برد که کمال گرایی مثبت داشتند مثل هنری فورد، استیو جابز و … که این افراد در نهایت تلاش می کردند که بهتر و بهتر بشوند و ضعف های خودشان را رفع کنند. به خاطر همین، به بهترین بودن در محصولات خودشان معروف بودند. به همین دلیل است که از کمال گرایی مثبت نمی شود ایرادی گرفت و فردی که کمال گرایی مثبت دارد، حس رضایت و موفقیت را تجربه می کند.

از طرفی دیگر بحث کمال گرایی منفی (کامل گرایی) وجود دارد که در آن فرد اصلا به این موضوع فکر نمی کند که بهتر و بهتر شود و فقط می خواهد که همیشه بهترین باشد و هیچ ایرادی هم نباشد. به خاطر همین، لحظات خیلی سختی را تجربه می کند و به موفقیت های خاصی هم نمی رسد و اگر به موفقیتی هم برسد، آنقدر حالش بد می شود که حس خوبی ندارد. به علت اهمیت بالای این موضوع، در این مقاله بیشتر به جنبه منفی کمال گرایی یعنی کامل گرایی پرداخته می شود که مشکل اکثریت افراد است.

مانع بزرگی به نام کامل گرایی

کامل گرایی نوعی قفل ذهنی است که فرد برای خودش معیارهای خیلی بالا و غیر واقعی در نظر می گیرد که اصلا لازم نیست و این معیارها باعث می شود که نتواند انتخاب های درستی داشته باشد.

احتمالا دیگر حداقل این مورد را دیده اید که یک نفر می خواهد یک کاری را شروع کند، اما آنقدر منتظر می ماند که همه چیز کامل شود که کلا منصرف می شود که آن کار را شروع کند. متاسفانه این مورد تلخی است که احتمالا برای خودمان و یا اطرافیانمان پیش آمده است.

به طور کلی، یک فرد کامل گرا به این صورت است که دائما صفر و یکی نگاه می کند. یعنی یا باید کار را کامل انجام دهد یا اینکه کلا انجام ندهد و در اکثر مواقع مورد دوم اتفاق می افتد! این فرآیند آنقدر ادامه پیدا می کند و این قفل ذهنی قوی و قوی تر می شود تا اینکه برای فرد طبیعی می شود که کارهایی را شروع نکند، به بهانه اینکه کامل نیست.

مثال هایی از کامل گرایی

جا دارد که مثال هایی در این زمینه زده شود تا عمق فاجعه بیشتر مشخص شود. چندین سناریوی مختلف را با هم بررسی می کنیم. در ابتدا سناریویی گفته می شود که ممکن است لحن عامیانه ای داشته باشد و بعد از آن به بررسی آن پرداخته می شود.

سناریوی اول: مشکل در ایراد گرفتن مردم

-وای چرا اینجا اون فرد از من ایراد گرفت! من که تموم تلاشم رو کردم که کار به بهترین شکل انجام بشه.
-آخه چرا از نوع صحبت کردن من ایراد گرفتن. من بهترین صحبتم رو داشتم. چرا اینقدر من ناکام هستم!
-چرا هر کاری می کنم باز از من یه سری افراد ایراد می گیرن؟! دارم کم کم خسته میشم.
-وای خدا دیگه خسته شدم! نمی خوام دیگه در جمع صحبت کنم. اگه صحبت کنم هم حتما باید بهترین باشه که هیچ کسی کوچکترین ایرادی هم ازش نگیره!

در این سناریو همون طور که مشخص است فرد به حرف مردم خیلی توجه می کند و توقع دارد که هیچ کسی از او ایراد نگیرد که یک توقع و معیار غلط و خنده دار است! در هر صورت در هر سطحی هم باشیم ممکن است یک عده از ما ایراد بگیرند و ممکن است ما ضعف هایی داشته باشیم. اینکه توقع داشته باشیم همه را راضی کنیم دقیقا نشانه کامل گرایی است و ضربه های زیادی به ما می زند.

سناریوی دوم: مشکل در شروع کردن کسب و کار خود

-می خوام کسب و کار خودم رو شروع کنم و برای اون خیلی هیجان دارم.
-خب اول کاری، سایت خیلی مهمه. سایت رو باید خیلی عالی انتخاب کنم. حداقل دیگه مثل سایت شرکت آمازون باشه!
-ای بابا این چه سایت بیخودیه! هر کاری می کنم سایت عالی نمیشه. سایت فعلا نباید رونمایی بشه.
-اصلا نخواستیم سایت رو بی خیال شدم. یک کسب و کاری برم که سایت نخواد.
-بالاخره یافتم! من باید این کسب و کار رو شروع کنم. البته اولش حتما سرمایه زیاد می خواد.
-نه این کسب و کار هم به درد من نمی خوره و شروع نمی کنم چون سرمایه اولیه زیادی می خواد!

خب این سناریو می توانست همچنان ادامه پیدا کند، چون فرد کمال گرا کلا اعتقادی ندارد که یک کسب و کار را شروع کند و به مرور کامل کند و حتما باید در اول کار در حد بهترین ها باشد! به خاطر همین است که هیچ وقت نمی تواند کسب و کار مشخصی را شروع کند و فقط زمان را به تعویق می اندازد و یا اینکه توجیه می کند که چون فلان مشکل است، پس من دیگر نباید سمت این کسب و کار بروم.

مثلا در مورد سایت جالب است که بهترین برندها هم در اول کار بهترین سایت را ندارند و یک سایتی تشکیل می دهند که شاید مشکلات زیادی هم داشته باشد، اما به مرور بهتر و بهتر می شوند. جف بزوس که در حال حاضر ثروتمندترین فرد دنیاست اگر در دهه 90 میلادی می خواست کمال گرا باشد، هیچ وقت امپراطوری آمازون را تشکیل نمی داد و احتمالا در بهترین شرایط الان یک کسب و کار معمولی داشت که در آن دائما در حال غر زدن بود!

سناریوی سوم: مشکل در کتاب نویسی

سال 1385: باید شروع کنم یک کتاب خوب بنویسم و یک نویسنده عالی بشم. حالا راهش چیه؟ ببینم یک مدرس پیدا میشه اینو بهم یاده بده.
سال 1386: ای بابا چرا مدرس پیدا نمیشه. من باید چیکار کنم؟!
سال 1387: این دوره که شرکت کردم خیلی عالی بود. در حین دوره باید کتاب می نوشتیم ولی اشکالی نداره من ننوشتم. استاندارد من باید خیلی بالاتر از این حرفا باشه!
سال 1388: این دوره واقعا فوق العاده بود. چه مهارت های خوبی در مورد کتاب نوشتن پیدا کردم. ولی هنوز کامل نیستم تا کتاب بنویسم.
سال 1399: ایشالا در قرن بعدی اولین کتابم رو می نویسم و بهترین کتاب قرن لقب می گیره!

شاید خنده دار باشد اما کامل گرایی در نهایت به همین سرنوشت دچار می شود! فرد شاید مهارت خوبی هم در نویسندگی داشته باشد یا شاید هم نداشته باشد، ولی نکته مهم این است که باید شروع کند به نوشتن و حالا اولین کتاب را بنویسد و بعد بازخورد بگیرد که کتاب چه طور بوده است. اگر همین جوری منتظر باشد که یک کتاب کاملی بنویسد که خیلی عالی ظاهر بشود، هیچ وقت اقدام به این کار نمی کند و اصلا کتاب نوشتنی اتفاق نمی افتد که بخواهد خوب یا بد باشد.

جمع بندی

همون طور که مشخص است کمال گرایی منفی یا کامل گرایی، یک نوع مانع بزرگ در مسیر رسیدن به موفقیت و دستاوردهای مختلف است. همچنین باعث می شود که حال ما با خودمان و اطرافیانمان بد شود و زندگی را برایمان دچار مشکلات زیادی می کند.
توصیه می کنم از امروز آن را جدی بگیرید و اگر این قفل ذهنی را دارید در جهت رفع آن گام بردارید. اگر داستانی در این زمینه دارید هم با ما در میان بگذارید و نگران این نباشید که در گذشته دچار این قفل ذهنی بوده اید و مطمئن باشید که می توان با تلاش این قفل ذهنی را شکست.
همچنین به خاطر اینکه اهمیت این موضوع خیلی بالا بود، دوره در سایت طراحی کردیم به نام دوره رفع کامل گرایی که اگه مایل بودید می توانید آن را تهیه کنید.

[divide]

اگر احساس می کنید شما یک کامل گرا هستید، پیشنهاد می کنیک حتما دوره ی آموزشی رفع کامل گرایی را مشاهده کنید. 

خبر خوب این که جلسه ی اول این دوره ی فوق العاده را رایگان تماشا کنید.